yeni dünya...

SABAHATTİN ALİ

YENİ DÜNYA / ÖYKÜ / YKY / 2003 / 124 sayfa

 

Sabahattin Ali’nin ilk basımı 1943 senesinde gerçekleşen öykü kitabıdır. Kitabın YKY’daki macerası, Sabahattin Ali’nin Toplu Öyküleri-II serisinde başlamış ve 1997-2002 arasında altı basım bu şekilde olmuştur. Toplu öykülerden ayrılarak tek başına basımı bu nüsha ile gerçekleşmiştir.

 

Kitap, Asfalt Yol, Hanende Melek, Çaydanlık, Ayran, Isıtmak İçin, Uyku, Selam, Bir Mesleğin Başlangıcı, Bir Konferans, Yeni Dünya, İki Kadın, Sulfata ve Hasanboğuldu adlarından oluşan 13 öyküden oluşmaktadır.

 

Öyküler hakkında kısa bilgiler verelim:

 

Asfalt Yol öyküsünde; bir öğretmen uzak bir köye tayin olur. Köyün yolu çok bozuktur. Köyün yolunu yaptırmak için çok mücadele eden öğretmen bunu bir türlü başaramaz. Nihayet köye bir büyük adam gelir ve yolda sarsılınca alelacele köyün yolu yapılır. Hızla yapılan yolun ömrü de hızla tükenir ve bozulmaya başlayınca bu kez köylülerin kağnı arabalarıyla yolu kullanmalarından dolayı bozulma olduğu söylenir. Ceza köylülere verilir ve normal yolu değil de arka yolları, dağları tepeleri aşarak kasabaya varmak zorunda kalırlar. Bu kez köylüler öfkelidir ve dönüp öğretmene kızarlar, her şey senin yüzünden diye…   

Hanende Melek öyküsünde; bir handa şarkı söyleyen kadına evli barklı bir adam abayı yakar ve onunla birlikte olmak için neyi var neyi yok onun önüne serer… 

Çaydanlık öyküsünde; hapisteki bir adamın doktorun ikazına rağmen çok düşkün olduğu çayı içmeye devam eder… 

Ayran öyküsünde; Hasan iki kardeşi ve anasıyla yaşayan, zorla geçimini sağlayan bir köylüdür. Bir gün, kışın hava erkenden kararır ve soğuk havada eve dönmeye çalışan Hasan’ın etrafını kurtlar sarar… 

Isıtmak İçin öyküsünde; bir odada kiralık yaşayan adamın ev sahibesi olan kadın çok uyanıktır. Sürekli olarak sesi çıkmayan kiracısını kandırmaya çalışır… 

Selam öyküsünde; bir adam geziye çıktığı bir yerde tıraş olmak için berbere girer. Berber tıraşını yaparken küçük bir kız içeri girip berberden para alır ama bu kız berberin çocuğu değildir… 

Bir Mesleğin Başlangıcı öyküsünde anlatılan öykü, muhtemelen yazarın bir arkadaşının başından geçmiş olmalı diye düşündüm. Bir araştırma için yola çıkan arkadaşlar Koca Recep adında çalgı çengi işinde çalışan kadınları toplayan biriyle karşılaşırlar…   

Bir Konferans öyküsünde yaşanan olayın benzerini ben yaşamıştım. 1980 sonrasında Turgut Özal’ın siyasete atıldığı dönemde SİAR[Siyasi Araştırma] adına gittiğim Samsun ili, Vezirköprü ilçesi, Ağaçalan köyüne anket için yeni girmiştim ki ardımdan MDP[Darbe rejiminin desteklediği askeri parti] adayı köye girmiş, uzunca bir nutuk çekmişti. Köylüler ise oy vermeyeceklerini bile bile ayıp olmasın diye adayı hoş tutmuşlar, alkışlamışlardı… 

Yeni Dünya öyküsünde; köye düğün için gelen bir kadının [kadının adı Yeni dünya’dır] oynaması ile olaylar gelişir… 

İki Kadın öyküsü de Sabahattin Ali’nin köylerden derlemiş olduğu bir hikâye gibi duruyor. Kerim Ağa adında bir var yemezin hikâyesidir anlatılan… 

Sulfata öyküsünde; köylerde doktorun bulunmadığı, ilaca ulaşımınsa çok az olduğu dönemlerde, sıtma hastalığının tek çaresi olan kinin yani sulfata üzerine yazılmış bir öykü… 

Hasanboğuldu ise Kaz Dağlarının çok bilinen efsanelerinden biridir. Sabahattin Ali o zamanlar pek bilinmeyen bu öyküyü ülkemize tanıtmıştır. Belki efsanenin Hasanboğuldu olarak anılmasının sebebi de bu derleme olabilir, neden olmasın? 

Taylan Köken