ENİS BATUR
YOLCU / DENEME / İYİ ŞEYLER YAYINCILIK / 1996
/ 165 sayfa
Yolcu, Enis Batur’un Otobiyografik
Deneme olarak adlandırdığı, daha sonra seri halinde devam ettiği İçbükeyler’den bir yapıtıdır.
Laissez-Passer; İlk “Yolcu”dan; Otuz Kuş Birden Olmak;
Yeryüzü Duruşu; Kerteriz, Goethe ile Bir Komşuluk-Arayış-Denemesi; Sis ile
Yağmur Arası: Avrupa(lı); Pus; Tozan adında sekiz denemeden oluşuyor. Favori
denemem; Tozan…
Yol, yolcu, yolculuk, seyyar olmak, seyahat etmek,
Doğu-Batı gezileri, yerli olmak, yerleşik olmak, gezgin-gezmen olmak, seyahat
yazmak, yazmak için seyahat etmek; yazarın bu kitaptaki temel konu başlıkları.
* Bugün sizi
güldüren yarın sizi öldürebilir de. Proudhon
s.30
* Dünya bir kitaba
varmak için buradadır. Mallarmé s.38
* Yakabilirsem kendi ateşimi yakarım. s.39
* Nerede olduğunuzu, kim olduğunuzu bilmiyorum aslında.
Nerede olduğumu, kim olduğumu aramayı sürdürdükçe göndereceğim. s.45
* Pascal ya da Descartes’dan etkilenebilecekken, Schopenhauer
ya da Nietzsche’den etkilenmiş olmamın bana
ait gerekçeleri değilse bile temelleri olduğunu düşünegeldim. s.49
* Donne, hiç kimsenin hücresinden idam sehpasına giden
yolda uyamayacağını söylerdi ama, hepimiz ana rahminden mezarlığa giden yolda
uyuruz. s.54
* “İlerleme” diye bir şey de yoktur edebiyatta, sanatta:
Yol onun için bazen önümüzdeyse, bazen, hatta sık sık da arkamızdadır: Zaman’ın
içinde iki yöne de gidebilen tek canlı türüyüz biz. s.66
* Gelenek, kişinin özgürleşme sürecine ket çekmek için şaklatılacak
bir kültür kırbacı değildir. s.67
* Keşifi,
başkalarınca bilinen bir yerin bulunması olarak tanımlamak yeterli olsa,
Türklerin ömrü yüzyıllarca keşifle geçmiş sayılmalıydı. Murat Belge s.71
* Döndüm ki, döndüğüm yerde değildim. s.72
* Greko-Latin uygarlığının ötesinde, insanlık kültürünün
üçbin yıllık evriminin bütününe hâkim bir bakış geliştirmesi gerekmektedir.
Lichtenberger s.83
* “Yer”ine, “yurd”una, “vatan”ına sıkısıkıya bağlı her
yerli, yurttaş, vatandaş haklarının sınırını, dolayısıyla yabancılarını
tanımlamıştır. Aslına bakılırsa, yabancı, kendisine tahammül çerçevesinde bakılandır. s.107
* Tanrı Asya’da doğar
Avrupa’da ölür. Avrupa Tanrı’nın mezarıdır. Alberto Savinio s.110
* Müslüman bir ailenin ateist çocuğuyum ben; Arnavut, Türk,
Boşnak, Arap karışımı bir kan dolaşıyor damarlarımda; hiçbir yerin yerlisi
değilim, olamadım; birkaç dil konuşabiliyor, birkaç başka dil için yakıcı
arzular duyarak yaşıyorum; atalarım Attar ve Dante, Nefi ve Mallermé, Hlebnikov
ve Poe, Bâşô ve Firnas –yaralı karamsar da olsam, her şeye karşın, kendimi uzun
bir yolun sonunda Avrupalılığa aday buluyorum. s.116
* Doğu kafamızın bir
ürünüdür. Thierry Hentsch s.117
* Ne zaman bana kim olduğum sorulsa büyük bir sessizlik
çöküyor içime. Kim olduğumu arıyorum zaten, baştan beri. s.121
* Sizler şairsiniz, ben ölümden yanayım. s.138
* Bilgi adamı. s.150
Taylan Köken -2025
