profil...

seferis

profil / şiir / yky / 2001 / 232 sayfa

seferis yunan edebiyatının en önemli ozanlarındandır. cevat çapan hocamızın onun kitaplarından yaptığı seçkiler ile ozanın edebi kişiliğini ve yazın hakkındaki düşüncelerini bize aktarıyor.

seferis’in bizden biri olması (izmir doğumlu) onu türk yazınına da yakın kılar. “çağdaş yunanistan’ın bu bölgede doğup büyüyen tek büyük şairidir seferis. bu yüzden anadolu bozgunu, hayatı boyunca sanatını etkileyen önemli bir yaşantı olmuş onun için. “ sf:8  bir çok yazarımızı ve şairimizi etkiler. onun 1963 yılında almış olduğu nobel edebiyat ödülü ise, dünya yazınındaki yerinin göstergesidir. önemli bir yazın adamı olan seferis’in kitabından almış olduğum alıntılar aşağıdadır.

ŞİİR KİTAPLARINDAN SEÇKİLER:

“Hiç kalkmayan gemileri beklemekten usanıp” sf:11

“Herkes kendi ölümünü kazanır, başkasının olmayan

 Ve yaşamdır bu oyun.” Sf:12

“Ruha gelince,

 Tanıyacaksa kendini,

 Bir başka ruhun

 Derinlerine bakması gerek” sf:36

“Nedir aradığı ruhlarımızın, yolculuklara çıkıp

 Yıpranmış gemilerin bordalarında, karışıp kalabalığına

 Yüzleri soluk kadınların, ağlayan çocukların,

 Ne uçan balıklarla, ne de direklerin yöneldiği yıldızlarla avunup;

 Eskiyip cızırdayarak gramofon plaklarıyla,

 İsteksizce katılıp boşuna yolculuklara,

 Kırık dökük düşünceler mırıldanarak anlaşılmaz dillerden?

 Nedir aradığı ruhlarımızın, yolculuklara çıkıp

 Çürüyen teknelerde

 Bir limandan öbürüne?

 Kaldırarak taş yıkıntılarını, soluyarak

 Çamların serinliğini her gün biraz daha güçlükle,

 Yüzerek bir gün bu denizin sularında,

 Bir gün bir başka denizin,

 Dokunmasız,

 İnsansız,

 Artık ne bizim, ne sizin olan bu ülkede.

 Biliyorduk ki adalar güzeldi

 Buralarda bir yerde, arayıp durduğumuz,

 Belki biraz aşağıda, ya da biraz yukarda,

 Belki de çok yakınlarda.” Sf:42

“Gözlerin güzelleşirdi bakıyorlarsa” sf:47

“Bize, uykudan önce, dinginliği bağışla.” Sf:49

“Rüzgar ne denli esse bizi serinletmiyor

 Ve servilerin dibinde büyümüyor gölge

 Dağlara uzanıyor yamaçlar boyunca hep.

 Taşıyoruz omuzlarımızda ağırlıklarını

 Nasıl öleceklerini artık bilmeyen dostlarımızın.” Sf:53

“Unuttuk kendimizi ve yaşam

 Pek öyle kolay yok edilemez, dedik;

 Ölümün bilinmedik yolları

 Kendine özgü bir doğruluğu vardır.” Sf:55

“Bu taşlar, alın yazım.” sf:63

“Biliyorum bilmediklerini ,

 Oysa katilden kurbana

 Kurbandan cezaya

 Cezadan da yeni bir cinayete giden yolu

 Kaç kezdir izleyen ben.” Sf:63

“Taştan, uykudan gelen sesler.” Sf:64

“Artık sessizlik bile senin değil

 Değirmen taşlarının dönmez olduğu bu yerde.” Sf:64

“KAÇIŞ

 Bundan başka bir şey değildi aşkımız:

 Gider, dönerdi gene ve bize

 Gözleri kapalı, uzak, çok uzak

 Mermerleşmiş bir gülümseme getirirdi

 Yitik sabahın otunda

 Garip bir deniz kabuğu

 Ruhumuzun inatla açıklamaya çalıştığı.

 Bundan başka bir şey değildi aşkımız:

 Sessizce yoklardı çevremizde ne varsa,

 Açıklamak için ölmek istemeyişimizi

 Bunca coşkuyla.

 Ve tutunduysak başkalarının bellerine,

 Vargücümüzle sarıldıysak boyunlarına,

 Soluğumuz karıştıysa

 Bir başkasının soluğuna,

 Ve yumduysak gözlerimizi, bundan başka

     Bir şey değildi:

 Bu derin acıydı yalnız, tutunabileceğimiz,

 Kaçışımızda.” Sf:67

“Hauki 4

 Ölü dostlarımızın

 Sesi mi bu

 Yoksa gramofon mu?” sf:68

“Hauki 8

 Gece, rüzgar

 Yayılıp dalgalanıyor

 Ayrılık.” Sf:69

“Hauki 10

 Ölü bir kelebeği

 Kaldırıyorum şimdi

 Süssüz, boyasız.” Sf:70

“Hauki 16

 Yazıyorsun:

 Mürekkep azalıyor,

Deniz yükseliyor.” Sf:71

“BİR AĞAÇ DALI GİBİ

 Bir ağaç dalı gibi çiçek açmayı, meyve vermeyi,

 Donda bir kaval olmayı düşleyen bu beden-

 Gelip hırpalasın diye ezgileriyle zaman

 Uğuldayan bir arı kovanına soktu onu imgelem.” Sf:72

“Başka düşlerim yoktu çocukluğumda

 Kendi gövdemi işte böyle tanıdım.” Sf:76

“Bize, yeneceksiniz, dediler; boyun eğdiğinizde.

 Sevdik ve küllerle karşılaştık.

 Boyun eğdik ve küllerle karşılaştık.

 Bize, yeneceksiniz, dediler, sevdiğinizde.

 Bize, yeneceksiniz, dediler hayatınızdan vazgeçtiğinizde…

 Vazgeçtik hayatımızdan ve küllerde karşılaştık…” sf:81

“O yaz,

 Koparıp gölgelerini servilerin

 Uzaklara gittin.” Sf:87

“ARTIK ARAMA DENİZİ

 Artık arama denizi ve kayıkları iten

          Dalgaların postunu

 Bu göğün altında balık olan biziz,

         Ağaçlar denizin yosunu.” Sf:89

“Alev alevi diriltir

 Zamanın damla damla akışı gibi değil,

 Bir şimşek gibi birden bire,

 Birleşmesi gibi bir özlemin başka bir özlemle” sf:117

“Koynuma girmek isteyen var içinizde,

 Gelsin-

 Ben deniz değil miyim?” sf:120

“ÜÇ GİZLİ ŞİİR 4

 Deniz… Deniz nasıl bu hale gelmiş?

 Yıllarca dağlarda dolaştım,

 Gözlerimi kamaştırdı ateşböcekleri.

 Birinin demirlemesini bekliyorum

 Şimdi bu kıyıda-

 Bir tekne parçasını, bir salı.

 Ama deniz kokuşur mu hiç?

 Bir zamanlar bir yunus yırtmıştı denizi

 Sonra başka bir kez

 Bir martının kanadı.

 Oysa ne tatlıydı çocukken

 Dalıp yüzdüğüm dalgalar,

 Sonra delikanlılığımda

 Değişik biçimli çakıllar,

 Uyumlu sesler ararken

 Benimle konuşmuştu Kocamış Denizci:

“senin ülkenim ben;

 Ne olmamı istersen o olurum

 Şu anda kimse olmasam bile.” “ sf:121

“Hiçbir şeyin hiçbir tanığı kalmamış artık.” Sf:122

“ÜÇ GİZLİ ŞİİR 7

  Oysa orada, o öbür kıyıda

 Karanlık bakışı altında mağaranın

 Gözlerinde güneşler, omuzlarında kuşlar

 Oradaydın, acısını çekiyordun

 Aşkın, o öbür çilenin

 Varlığın, o öbür şafağın

 Dirilişin, o öbür doğuşun;

 Oysa sen, orada yeniden yaratılıyordun

 Zamanın sonsuz uzanışında

 Sakız gibi, sarkıtlar ve dikitler gibi

 Her an.” Sf:124

“ÜÇ GİZLİ ŞİİR 8

  Ne idiysen onu yansıtan

  Amansız bir ayna şu beyaz kağıt.

  Senin sesinle konuşur beyaz kağıt

  Senin gerçek sesinle

  Beğendiğiyle değil;

  Senin eserindir, boşuna

 Harcadığın bu hayat.

 Yeniden elde edebilirsin belki

 Seni başladığın yere

 Fırlatan bu kayıtsız nesneye

 Tutunabilirsen eğer.

 Bunca yer gezdin; aylar, güneşler gördün

 Ölülere, dirilere dokundun

 Acısını duydun bir delikanlının

 İnlemesini bir kadının

 Kinini büyümemiş bir çocuğun?

 Ama bir hiç olacak bütün bu duydukların

 Sen bu boşluğa güvenmedikçe.

 Yitirdiğini sandığın şeyleri bulacaksın

  Belki orada:

 Gençliğin filizlenişini, yaşlılığın çöküşünü.

 Hayatın ne verdiysen odur

 Bu boşluk ne verdiysen odur

 Bu beyaz kağıt.” Sf:132

Çok güzel bir şiir. Uzun zamandır, bana anlamlı gelen bu kadar güzel bir şiir okumamıştım. Hep bir boşluğu doldurmaya çalışmıyor muyuz, boş olduğunu, her şeyin bomboş olduğunu bile bile…

“Denizin meltemi ve sabahın çiği

 Kimse istemeden de vardırlar.” Sf:133

EDMUND KEELEY İLE SÖYLEŞİ (1968)

“Henri Michaux ile tek karşılaşmamızda aramızda geçen bir konuşmayı hatırlatıyor bana. Sanırım Mısır’dan dönerken Atina’ya uğradığında, Pire’ye yanaşan gemisinden Akropol’ü görmeye gelmişti. Görüştüğümüzde, “bak dostum” demişti, “bir okuru olan bir insan yazar değildir. İki okuru  olan da değildir. Ama insanın üç okuru varsa (‘üç okur’ derken sanki üç milyon okur der gibiydi), o zaman o  insan gerçekten bir yazardır.” Sf:146

DENEMELER

“Şairin ölümü bir doğumun kendisini tamamlamasıdır.” Sf:169

“Gelip giden çizgiler; gövdeler ve yüzler, bir ‘yüz’ün trajik suskunluğu. Anlatılması güç şeylerdir bunlar.” Sf:179

“Ruh, bir düş gibi, kanat çırpıp uzaklaşır.

  Ama sen hemen aydınlığa çevir isteğini

 Ve bütün bunları hatırla. ” sf:179   

“Zamanın aynası, zamanın duygusudur.” Sf:189

“Bir sanatçı, işini her şeyden üstün tuttuğuna göre, sanatı uğrunda kendini yok etmelidir.” Kavafis sf:195

“Dramatik olmayan büyük şiir var mıdır? Eliot sf:197

taylan köken