mahkemelerde...

 

SABAHATTİN ALİ

MAHKEMELERDE / ARAŞTIRMA / YKY / 2019 / 154 sayfa

 

Sabahattin Ali’nin ömrünün önemli bir kısmı mahkemelerde ve nihayetinde mahpus damlarında geçmiştir. Hakkında açılan resmi, gayri resmi soruşturmanın sayısı belli değildir. Artık hayatından bezdiği bir dönemde ise gizemini hala koruyan bir cinayetin kurbanı olmuş, cesedi ancak eşyalarından tanınabilmiştir.

 

Mahkemelerde kitabının içinde yer alan belgeleri, Nüket Esen ve Nezihe Seyhan yayına hazırlamıştır. YKY tarafından ilki 2004 tarihinde basılan kitabın bendeki nüshası 12. baskıdır.

 

Sabahattin Ali’nin karşısında durmuş olduğu mekanizmanın tavrı ve yazarın direncini gösteren, karakolda aynı mahkemede de aynı olan düşüncelerini cesurca ifade eden, hayran duyulacak onurlu bir direnişin satırlarıdır bu belgeler. Yapıtı oluşturan belgelerin elbette çok daha fazlası vardır, olmalıdır. Sabahattin Ali’nin mücadelesini göstermesi açısından bu kadarı dahi yeterlidir.

 

Kitaptaki bazı belgelere göre yazar, hapishanede iken koşulların iyileştirilmesi için de arzuhaller, tespitler kaleme alıyor. Bir kaçına kitabın içinde rastlayacaksınız. Yine belgelerin arasında yer alan bilirkişi raporlarına göre, ülkemizin uğraşmış olduğu gericiliği, yasaklanmaya çalışılan kitapları inceleyen raportörlerin yazılarından açıkça öğreniyoruz. İbretlik belgelerin, günümüzdeki mahkemelerde tekrarlanan ve yarına birçoğu kalmayacak olan belgelerden ne farkı var?

 

Sabahattin Ali, kendisini “Vatan hainliği” ile suçlayan Nihal Atsız’a hakaretten dolayı hapis cezası verdirmiştir. Atsız, -daha da sinirlenmiş olmalı- iftiralarından geri durmadığı gibi her gün dozajını artıran bir üslupla saldırılarına devam etmiştir. Merhumun Atsız’a vermiş olduğu ibretlik cevaplar da bazı mahkeme belgelerinin içinde yer almaktadır.            

Kitaptan birkaç bölümü aktaralım:

 

Ben muallim mektebinden mezunum. Muallimlik damarlarımın içindedir. S.7

*

Bende mefruz cürümler aramak, himayesine sığındığımız vekaletin [M.E.B.]bana üvey evlat muamelesi yapmasıdır. S.9

*

Benim babam asker, babamın babası asker, anamın babası yine askerdi. Bu adamların hepsi bu memleket için kanlarını dökmüşlerdir ve benim şimdi damarlarımda dolaşan kan, bu adamların kanıdır. Benim, bu memlekette, bu memleketi kurtaranlara ihanet etmeme imkan yoktur. S.22

*

İntikam, beşeri hislerin en saklısıdır. S.22

*

Ben haksız olduğum zaman başımı eğmesini ve susmasını bilen, fakat haklı olduğum zaman alnı yukarda bağıran ve hakkını teslim etmeyenlere her ne bahasına olursa olsun onu teslim ettirmek isteyen bir adamım. S.34

*

Bir zamanlar ayrı fikirli olanlara yobazlar gavur diye hücum edemezlerdi. Bugün bu moda değişti, biraz ayrı fikirde olanlar “kominist” diye damgalanıyor. s.46

*

Bu romanın heyet-i umumiyesini bırakıp birkaç sayfasından muharririn içtimai ve siyasi kanaatlerini istidlale çalışmak gayri ilmi bir harekettir. S.73

*

 ….sakın Ali yerine Âli yazdırmasın, bu Âli adı kadar sinirlendiğim kelime azdır. s.87

 

Taylan Köken