bizans siyasal düşüncesi...

G.L. SAIDLER
BİZANS SİYASAL DÜŞÜNCESİ / ARAŞTIRMA / GÖÇEBE / 1997 / 93 sayfa

Polonyalı yazar Grzegorz Leopold Saidler tarafından Polonya’da 1960 yılında yayınlanmış olan kitabın alt başlığı Bizans Halk Hareketlerinin İdeolojik Kökeni’dir. Çeviri Mete Tuncay tarafından yapılmıştır. Kitap Ankara Üni. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları tarafından 1979 yılında ilk basımı yapılmış, daha sonra 1986 yılında Verso yayınları tarafından ikinci basımı gerçekleşmiştir.

Kitabın içinde ele konuların başlıkları şöyledir:
1.Bizans İmparatorluğu’nun Roma’dan Ayrılışı
2.Resmi Öğreti
3.Pleb Hareketi ve İdeolojisi
4.Aydınlar Arasında ve Manastırlarda Kuşkuculuk
5.Manesçi Karamsarlık
6.Manesçiliğin Devrimci Devamı

107 Doğu Roma İmparatorunun yalnızca 34’ü eceli ile ölmüştür. Ötekiler ise çatışmalara, ayaklanmalara kurban gitmiştir. Bizans’ın tanık olduğu 65 saray darbesi bir anlamda bu tarihin özetidir.

Kitaptan kısa notlarla devam edelim:

İmparator, hükümdarların eski bir geleneği uyarınca, Thomas’ı ayağının altına aldı, boynuna bastı, kollarının ve bacaklarının kesilmesini, sonra da vücudunun bir eşeğe yüklenerek, herkesin görmesi için şehirde dolaştırılmasını emretti… sf:49
*
900 yıl süren ömründen sonra, 529’da imparatorun buyruğuyla Atina Akademisi kapatıldı ve bütün profesörleri sürüldü. Bu hocalar, Bizans’ta çok iyi tanınan Persia Hükümdarı Hüsrev’in (Khosroesus) sarayına sığındılar. Sf:56
*
Gerçeğe erişmemiş olanlara hakaret değil, yardım etmek gerekir; çünkü onlar kötü niyetle değil, iyi olanı ararken dolaşıp tökezliyorlardı.
*
Halk sorunları ve şeyleri doğru dürüst değerlendiremez, çünkü kolaylıkla sıkıntılara ve coşkulara kapılır, yararlarına ve isteklerine göre yargılar. Sf:61
*
3.yüzyılda İran’da gelişen Manescilik kökleri günümüze kadar dolaylı olarak gelen dini öğretiler bütünüdür ve Bizans ve sonrası Anadolu’yu etkisi altına almıştır.
Manesci öğreti, Suriye-Kalde efsaneleri, köylülerin doğayla ilgili inançları, Zerdüştçülüğün iyi ve kötünün savaşımı yolundaki düşünceleri, Budizmin dini yaşamın olumsuzlanması görüşü, Yahudiliğin peygamberlik kavramı ve ilk Hıristiyanlığın toplumsal fikirleri gibi çeşitli öğelerden meydana gelmiştir. Sf:74

Manescilik kitapta daha detaylı anlatılmakta. Bu ilginç dini yaklaşımı buraya olduğu gibi aktarmaya çalışamayız. Kitap sırf bu bölüm için bile okunmaya değer. Ben yarıca günümüz siyasal yapısına baktığımda ise ne kadar geride yaşadığımızı görmüş oldum. 

Taylan Köken